Sołectwa

BUWEN 1360
BAUNAU 1791
BANÓW 1945

Wieś Bonów została założona prawdopodobnie na początku XIV w. i związana była z majątkiem ziemskim w Sobolicach. Pierwsze wzmianki pojawiły się 1360 r., w tym czasie wieś należała do królewskiej (czeskiej) części księstwa głogowskiego. W 1480 r. wymienia się właściciela Lorenza Beytscha, w 1510 r. był nim Hans Pruffer zu Banaw. W XVI i XVII w. Bonów wchodził w skład dóbr ziemskich rodu Glaubitzów.

Prawdopodobnie w końcu XVIII w. przy miejscowym folwarku wzniesiono niewielki dwór. W 1791 r. we wsi znajdował się folwark, siedziba pańska, wiatrak, zamieszkiwało 157 osób, w tym 11 zagrodników i 4 chałupników. W 1847 r. majątek przejęła rodzina von Jordan. Za rządów Carla von Jordana powstały nowe zabudowania gospodarcze i przebudowano dwór, a w jego sąsiedztwie założono park. W 1915 r. właścicielem posiadłości był Paul v. Jordan. Po wojnie w folwarku zorganizowano Państwowe Gospodarstwo Rolne, w latach 70. XX w. funkcjonowała tutaj Stacja Hodowli Roslin. Po likwidacji PGR – początek lat 90. XX w. – dwór, w którym mieściły się biuro gospodarstwa został opuszczony i popadł w ruinę. W końcu XX stulecia we wsi założono sieć wodociągową i przeprowadzono telefonizację. W 2002 r. Bonów zamieszkiwało 105 osób w 16 domostwach.

Za: Tomasz Andrzejewski „Miejscowości powiatu nowosolskiego – Rys historyczny”

BYTZ 1360
BEITSCH 1670
HANGWALDE 1936
BIECZ 1945

Pierwsze wzmianki o Byczu pojawiły się w 1360 r. Niewykluczone, że wieś ma znacznie wcześniejszą metrykę. Położona blisko bytomskiego grodu miejscowość mogła być jedną z tzw. wsi służebnych, które świadczyły usługi na rzecz grodu. Wzmiankowana w 1383 r. wieś znajdowała się w królewskiej (czeskiej) części księstwa głogowskiego. W 2 połowie XV w. Bycz, jako własność rycerska należał do rodziny von Kupperwolff. Zachowała się wzmianka o czynszu płaconym przez Heinricha Kupperwolffa na rzecz kościoła w Miłakowie i o miejscowym młynie (1471 r.). W rękach tej rodziny wieś pozostawała do końca XVI w.

Prawdopodobnie jej przedstawicielom należy przypisywać budowę murowanej siedziby – wieży rycerskiej, która zachowała się do czasów współczesnych (wielokrotnie przebudowywany obiekt zatracił swoje cechy stylowe). Na poczatku XVII w, Bycz stał się własnością Johanna von Glaubitza. Po jego śmierci w 1614 r. posiadłość odziadziczył syn Aleksander, który zakupił również pobliski Tarnów Bycki. W 2 połowie XVII w. Bycz znalazł się w rękach rodu von Schönaich. Włączenie wsi do majoratu siedlisko-bytomskiego (Carolath-Beuthen) nastąpiło prawdopodobnie po tragicznej śmierci Aleksandra Glaubitza, który zginął w 1648 r. w pojedynku. Od tej pory Bycz stał się jednym z wielu majątków rodziny z Siedliska. Po wojnie trzydziestoletniej (przed 1659 r.) funkcjonowała we wsi niewielka papiernia, która prawdopodobnie produkowała papier na potrzeby bytomskiej drukarni. W końcu XVIII stulecia wzmiankowano istnienie we wsi siedziby pańskiej, folwarku oraz domu myśliwskiego (168 mieszkańców). W połowie XIX w. rozbudowano miejscowy folwark, który specjalizował się w hodowli owiec (w 1844 r. – 1000 sztuk), ponadto w pobliżu wsi znajdowały się dwa młyny wodne i wiatrak.

W części należącej do Schönaichów znajdowała się stara siedziba pańska, dom urzędników, 30 posesji, winnica, ogród warzywny i sad oraz młyn (napęd koński). W tym czasie Bycz zamieszkiwało 217 osób, w tym 8 katolików. Od 1836 r. wieś posiadała swoją szkołę ewangelicką. Na poczatku XX w. folwark oddany został w dzierżawę, ostatnim dziarżawcą był Franz Trautmann (1937 r.). Po 1945 r. we wsi wzniesiono kilka nowych zabudowań mieszkalnych i gospodarczych, ludność trudniła się głównie rolnictwem. W końcu XX stulecia wieś otrzymała sieć wodociągową, w 2000 r. miejscowość zamieszkiwało 126 osób w 30 domostwach, funkcjonował punkt handlowy i 2 zakłady usługowo-produkcyjne.

Za: Tomasz Andrzejewski „Miejscowości powiatu nowosolskiego – Rys historyczny”

NENKERZDORFF 1360
NECKERSDORF 1535
NENKERSDORF 1936
JASTRZEBOWO 1945

Geneza wsi Drogomil sięga prawdopodobnie XIII wieku. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1305 roku, w tym czasie Drogomil wchodził w skład dóbr biskupa wrocławskiego. Według historyków nazwa miejscowości pochodzi od imienia kasztelana bytomskiego lub biskupa wrocławskiego Nenkera. Po podziale księstwa głogowskiego w 1360 roku na część książęcą i królewską. Drogomil znalazł się w rękach księcia głogowskiego. W 1535 roku wymienia się jako właściciela wsi Hansa von Brauna. W 1603 roku Drogomil zakupił za kwotę 24000 talarów Georg von Schönaich, który rozbudował miejscowy folwark.

Po wojnie trzydziestoletniej część dóbr Schönaichów przejęli głogowscy jezuici. Dopiero po stuletnich zabiegach (1759 rok) udało się rodzinie książęcej z Siedliska odzyskać utracone posiadłości, w tym również Drogomil. Jeszcze w średniowieczu część mieszkańców wsi zajmowała się przewoźnictwem – w pobliżu wsi znajdowała się przeprawa przez Odrę. Z nadodrzańskich lasów pozyskiwano drewno, głównie budowlaną dębinę. W 1667 roku wymienia się we wsi wiatrak. W 1791 roku wzmiankowana jest siedziba pańska, folwark i 243 mieszkańców. W 1813 roku większość zabudowy wsi spłonęła. Po 1844 roku we wsi znajdowało się 38 domostw , folwark, wiatrak, kuźnia oraz owczarnia 1500 owiec- wieś liczyła 319 mieszkańców (166 katolików). Nad Odrą znajdowała się przystań dla łodzi (10 przewoźników), na okolicznych wzgórzach uprawiano winorośl. W 2 połowie XIX wieku nad rzeką wybudowano nabrzeże dla barek, uruchomiono cegielnię i cukrownię. W końcu wieku w okolicach wsi wydobywano węgiel brunatny przeprowadzono również linię kolejową relacji Nowa Sól-Głogów.

W latach 30 XX wieku w pobliżu Drogomila wybudowano kilka żelbetowych schronów, wchodzących w skład Pozycji Środkowej Odry. Miejscowy majątek ziemski został wydzierżawiony Alfredowi Schade, który pozostawał zarządcą do 1945 roku. W okresie II wojny światowej we wsi przebywało kilkudziesięciu jeńców francuskich i radzieckich, którzy pracowali u niemieckich gospodarzy. 13 lutego 1945 roku na wysokości Drogomila doszło do niewielkiej potyczki żołnierzy niemieckich z posuwającymi się od strony Głogowa Rosjanami. Po wojnie położoną nad Odrą cukrownię i cegielnię rozebrano (akcja pozyskiwania cegły na odbudowę Warszawy).

W pierwszych latach powojennych Drogomil należał administracyjnie do powiatu głogowskiego. W końcu XX stulecia wieś otrzymała wodociąg, w roku 2000 znajdowało się tu 28 domostw zamieszkałych przez 124 osoby.

Za: Tomasz Andrzejewski „Miejscowości powiatu nowosolskiego – Rys historyczny”

KROLKEWITZ 1360
KROLKWITZ 1791
WEISFURT 1938
KROKOWICE 1945

Królikowice jako własność rycerską wymieniono po raz pierwszy w 1360 roku, znajdowała się w królewskiej (czeskiej) części podzielonego księstwa głogowskiego. Informacje o jej właścicielach są bardzo skąpe. Na przełomie XV i XVI wieku Królikowice i pobliskie Małaszowice znajdowały się w rękach Maritiusa von Tschammera, który pozostawał ich właścicielem do swojej śmierci w 1562 roku. Potem jako właścicieli wymienia się rodzinę von Lotz, która władała wsią do 1708 roku. Prawdo podobnie po tej dacie majątek zakupił Kaspar Joachim von Knobelsdorff z Popęszyc. Nie wiemy jak długo wieś znajdowała się w rękach Knobelsdorffów. Należy przepuszczać, że rodzina ta wybudowała klasycystyczny dwór i rozbudowała folwark.

Już w 1620 roku w pobliżu wsi znajdował się młyn wodny, natomiast w 1742 roku wymienia się młyn wiatrowy. W 1791 roku wieś zamieszkiwało 118 osób, wzmiankowano siedzibę pańską folwark i dwa młyny, a właścicielem majątku była rodzina Stempel. W 1813 roku wieś zajęli Francuzi, którzy postanowili wybudować tu obóz wojskowy. Oficerowie z dowództwa korpus marszałka Mortiera zakwaterowali się we dworze w Małaszowicach. Dla pozostałych żołnierzy (ok.8000) wybudowano obszerne baraki, kantynę i punkt opatrunkowy. 15 sierpnia 1813 roku obchodzono w nim hucznie urodziny cesarza Napoleona. Podczas pokazów fajerwerków doszło do pożaru, który strawił część baraków. Francuzi opuścili ostatecznie okolicę po klęsce w bitwie nad Kaczawą. Według tradycji, pamiątką po Francuzach była osobliwość przyrodnicza-sosna zrośnięta korzeniami z dębem rosła w miejscu obozu jeszcze w latach 30.XX wieku.

Informacje o folwarku i właścicielach Królikowic w XIX wieku są bardzo skąpe. W połowie XIX wieku posiadłość znajdowała się w rękach rodziny Faber, która w folwarku uruchomiła browar i gorzelnię. W tym samym czasie wybudowano we wsi restaurację z obszerną salą taneczną, ponadto we wsi znajdowało się 25 domostw, wiatrak a liczba mieszkańców wynosiła 184 osoby(1844r.);w 1926r.139 osób. Po 1945 roku miejscowy dwór i restauracja uległy zniszczeniu, wzniesiono kilka nowych zabudowań mieszkalnych i gospodarczych. W końcu XX stulecia wieś otrzymała wodociąg, w 2002 roku miejscowość zamieszkiwało 95 osób w 23 domostwach.

Za: Tomasz Andrzejewski „Miejscowości powiatu nowosolskiego – Rys historyczny”

MALSCHWITZ 1360
WIESENBERGE 1937
MASŁOWICE 1945
MAŁOSZOWICE 1958

Wieś Małaszowice posiada wczesną metrykę, pierwszy raz wzmiankowana była w dokumencie z 1360 roku i znajdowała się w królewskiej (czeskiej)części księstwa głogowskiego. Jako własność rycerska zmieniała wielokrotnie właścicieli. Na początku XV wieku wieś była własnością Bernarda von Glaubitza. W 1438 roku majątek zakupił Hans von Kottwitz, który następnie odsprzedał go Petrusowi Saranowi. W 1499 roku wieś ponownie zmieniła właściciela, został nim Hans Unczet. Około 1537 roku Małaszowice przeszły na własność Mauritiusa von Tschammera, który posiadał również pobliskie Królikowice. W rękach Tschammerów posiadłość ziemska pozostawała do śmierci Karla Sigismunda (1708r.) Nie zachowały się informacje o właścicielach majątku w XVIII stuleciu, którym należy przypisać budowę klasycystycznego dworu i rozbudowę folwarku, w skład którego już 1668 roku wchodziły dwa młyny-wodny i wiatrowy.

W 1791 roku wzmiankowano we wsi siedzibę pańską, folwark ,młyn i 201 mieszkańców. Majątek ziemski należał do rodziny von Harthausen. Podczas kampanii napoleońskich roku 1813, w Małaszowicach rozlokował się ze swoim sztabem francuski marszałek Mortier. Oficerowie korpusu kwaterowali w miejscowym dworze, żołnierze natomiast wybudowanym w pobliżu Królikowic obozie. Wojsko opuściło wieś po porażce Francuzów w bitwie nad Kaczawą.

W XIX wieku kilkakrotnie zmieniali się właściciele folwarku, w połowie wieku był nim Wilhelm Lukanus, potem Hans Gottlieb Schnidke. W1844 roku Małaszowice zamieszkiwało 235 osób (25 katolików) – we wsi znajdował się pałac szkoła ewangelicka, folwark(specjalizował się w hodowli owiec)z browarem i gorzelnią, 31 gospodarstw, młyn i 2 wiatraki. Ostatnimi właścicielami była rodzina Standke, która zakupiła posiadłość w 1897 roku. Po1945 roku siedziba właścicieli majątku została zdewastowana, a następnie rozebrana. W końcu XX stulecia do wsi doprowadzono wodociąg, w 2002 roku w 20 domostwach zamieszkiwały 94 osoby. W2002 roku zmieniono nazwę wsi na Małaszowice.

Za: Tomasz Andrzejewski „Miejscowości powiatu nowosolskiego – Rys historyczny”

PFFAFENDORF 1360
PFFAFENDORF – DREIDORF 1938

Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z 1360 roku, kiedy wymieniono jej nazwę w dokumencie podziałowym księstwa głogowskiego. W 1483 roku Popowo było własnością bytomskiego proboszcza Simona Newerwaldera. Kolejni posiadacze majątku ziemskiego są nieznani. Około 1604 roku wieś zakupił Georg von Schonaich. W 1791 roku wieś należała do księstwa siedlisko-bytomskiego Schonaichów, we wsi mieszkały 34 osoby (4 gospodarstwa chłopskie i 3 komorników), nie wzmiankuje się folwarku. W roku 1844 we wsi znajdowało się 8 posesji – 61 mieszkańców. W 1915 roku wieś zamieszkiwały 53 osoby. W latach 30 XX wieku Popowo razem z pobliskimi wsiami Wierzbnicą i Wierzbniczkami tworzyły wspólną jednostkę administracyjną, zwaną Dreidorf. Po 1945 roku wzniesiono w Popowie kilka zabudowań mieszkalnych i gospodarczych. W końcu XX stulecia doprowadzono wodociąg, do wsi przyłączono miejscowość Wierzbniczki/Pastuszyn. W 2002 roku we wsi zamieszkiwały 63 osoby w 15 domostwach.

Za: Tomasz Andrzejewski „Miejscowości powiatu nowosolskiego – Rys historyczny”

SOBELIZ 1266
CZOBILWITZ 1360
ZOBELWITZ 1791
ZOBELN 1937
ŻABOWICE 1945

Pierwsze wzmianki o wsi pojawiły się w połowie XIII w. W tym czasie wieś wchodziła w skład dóbr rycerza Boguchwała (1257 r.), potem jego syna Piotra. W XVI w. nieznani z imienia właściciele postawili we wsi dwór obronny. W II połowie XVII w. właścicielem Sobolic był Sisismund von Kupperwolff. W 1690 r. wzmiankowany był we wsi wiatrak. Około 1790 r. wieś liczyła 144 mieszkańców.

Za: Tomasz Andrzejewski „Miejscowości powiatu nowosolskiego – Rys historyczny”

TARNOWA 1360
TARNE 1499
TARNAW 1510
DEUTSCH TARNAU 1791
TARNÓW 1945

Informacje o Tarnowie Byckim pojawiają się w 1360 roku-wieś wieś znajdowała się w królewskiej (czeskiej) części księstwa głogowskiego. Według niemieckich historyków, w lasach koło Tarnowa w1214 roku polował książę Konrad, syn Henryka Brodatego. Podczas polowania spadł z konia i skręcił kark. Miał się tutaj znajdować również niewielki zamek, zamieszkały przez rycerzy rabusiów. Podobno jego ruiny były jeszcze dostrzegalne w połowie XIX stulecia. W 1367 roku jako właściciela Tarnowa wymieniano Nickela Burkharta, w 1499 roku był nim Kaspar Rackwitz. Jako własność rycerska Tarnów wielokrotnie zmieniał właścicieli.

Dokument z 1557 roku wymienia Sigismunda Stissela, później jego żonę Annę. W 1597 roku własność na mocy zapisu testamentowego przejął Jonas von Schindel. Około 1700 roku Tarnów znajdował się w rękach Johannesa Christiana von Sperlinga. Prawdopodobnie w połowie XVIII wieku wieś weszła w skład posiadłości książąt Schonaich Carolat – Beutchen z Siedliska. W 1791 roku znajdował się tutaj folwark,29 gospodarstw z 134mieszkańcami.W połowie XVII wieku w pobliżu wsi przeprowadzono drogę, tzw. Trakt pruski, który zapewniał komunikację z przeprawą promową nad Odrą. W 1845 roku we wsi znajdowało się 25 posesji i folwark(156 mieszkańców). Kilkanaście lat później majątek zakupiła rodzina von Courbiere, po niej folwarkiem zarządzali Schlabredorfowie.

W latach 30 XX wieku w bliskim sąsiedztwie Tarnowa wybudowano kilkanaście żelbetowych schronów wchodzących w skład niemieckich linii umocnień-Pozycja Odrzańska(Oderstllung).Po 1945 roku we wsi funkcjonowało Państwowe Gospodarstwo Rolne, wzniesiono kilka zabudowań mieszkalnych i gospodarczych(kompleks ferm drobiu), zmodernizowano drogi. W końcu XX stulecia założono wodociąg, w 2002 roku wieś liczyła 26 domostw-95 mieszkańców.

Za: Tomasz Andrzejewski „Miejscowości powiatu nowosolskiego – Rys historyczny”

WERBENICE 1175
WIRBENITZ 1360
GROSS WURBITZ 1791
GROSS WURBITZ – DREIDORF 1937
WIERZBNICE 1945

Wierzbnica należy do najwcześniej wzmiankowanych wsi z terenu powiatu nowosolskiego. Miejscowość wymieniono w dokumencie dotyczącym kasztelani bytomskiej z 1175 roku. Wieś powstała prawdopodobnie kilkadziesiąt lat wcześniej. Po podziale księstwa głogowskiego w II połowie XIV wieku, wieś znajdowała się w królewskiej (czeskiej) części księstwa i była prawdopodobnie własnością rycerską. Pierwszym wzmiankowanym właścicielem Wierzbnicy był Nickel Nitczke. Prawdopodobnie bezpotomnej śmierci właściciela w połowie XV wieku miejscowość przeszła na własność księcia głogowskiego, a ten w1457 roku przekazał ją Hansowi Schawrke. Nowy właściciel zobowiązany był do świadczeń pieniężnych na rzecz szpitala dla ubogich w Głogowie.

Kolejna wzmianka o Wierzbnicy pojawiła się na początku XVI wieku – w tym czasie wieś należała do braci von Glaubitz, potem do von Schonaichów z Siedliska. Wiadomo, że przed 1676 rokiem część wsi znajdowała się w posiadaniu Sigismunda von Glaubitz i von Stosch; w której części znajdował się młyn wodny nie wiadomo, ogółem wieś zamieszkiwało 95 osób. W 1845 roku majątek ziemski należał do rodziny Liebermann z Dalkowa, wieś liczyła 136 mieszkańców, miała swoją szkołę ewangelicką (130 dzieci z pobliskich wsi), restaurację z salą taneczną młyn wodny i gorzelnię. Nie zachowały się wzmianki o siedzibie właścicieli, prawdopodobnie jej nie było.

Ostatnimi dzierżawcami majątku byli Alfred Strempel (1933) i Otto Ritzmann (1937) Po 1945 roku wieś nosiła nazwę Wierzbnice, dopiero w 2002 roku zmieniono ją na Wierzbnica. W latach powojennych wzniesiono we wsi kilka nowych domów mieszkalnych i zabudowań gospodarczych. W 2002 roku wieś liczyła 148 osób-26 domostw, funkcjonował punkt handlowy i zakład usługowy.

Za: Tomasz Andrzejewski „Miejscowości powiatu nowosolskiego – Rys historyczny”